Σκοπός
Το προέχον θέμα του Προτύπου αφορά την λογιστική απεικόνιση για τις τρέχουσες και μελλοντικές φορολογικές συνέπειες από:
- τη μελλοντική ανάκτηση (διακανονισμό) της λογιστικής αξίας περιουσιακών στοιχείων (υποχρεώσεων) που αναγνωρίζονται στον ισολογισμό μιας οικονομικής οντότητας, αναγνωρίζοντας αναβαλλόμενο φορολογικό περιουσιακό στοιχείο (υποχρέωση), και
- συναλλαγές και άλλα γεγονότα της τρέχουσας περιόδου που αναγνωρίζονται στις οικονομικές καταστάσεις μιας οικονομική οντότητας.
Ορισμοί
Το ΔΛΠ 12 ασχολείται με την κατανόηση των παρακάτω ορισμών, καθώς και τις διαφορές τους:
- Λογιστικό και φορολογικό αποτέλεσμα
- Τρέχον φόρος και αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος
Λογιστικό αποτέλεσμα είναι το κέρδος ή ζημία μιας περιόδου, πριν από την αφαίρεση του εξόδου φόρου.
Φορολογικό αποτέλεσμα είναι το ποσό του κέρδους ή ζημιάς μιας περιόδου, που προσδιορίζεται σύμφωνα με τους κανόνες που έχουν τεθεί από τις φορολογικές αρχές, επί του οποίου είναι πληρωτέοι (ανακτήσιμοι) οι φόροι εισοδήματος.
Έξοδο φόρου (έσοδο φόρου) είναι το συγκεντρωτικό ποσό που περιλαμβάνεται στον προσδιορισμό του κέρδους ή της ζημίας της περιόδου και αφορά τον τρέχοντα και τον αναβαλλόμενο φόρο.
Τρέχων φόρος είναι το ποσό των πληρωτέων (ανακτήσιμων) φόρων εισοδήματος που αφορά στο φορολογικό αποτέλεσμα μιας περιόδου.
Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις είναι τα ποσά των φόρων εισοδήματος που θα καταβληθούν σε μελλοντικές περιόδους, που αφορούν σε φορολογητέες χρονικές διαφορές.
Αναβαλλόμενα φορολογικά περιουσιακά στοιχεία είναι τα ποσά των φόρων εισοδήματος που είναι ανακτήσιμα σε μελλοντικές περιόδους και αφορούν σε:
- εκπεστέες προσωρινές διαφορές,
- μεταφερόμενες αχρησιμοποίητες φορολογικές ζημιές και
- μεταφερόμενους αχρησιμοποίητους πιστωτικούς φόρους
Προσωρινές διαφορές είναι οι διαφορές μεταξύ της λογιστικής αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου ή υποχρέωσης στον ισολογισμό και της φορολογικής βάσης του.
Η φορολογική βάση περιουσιακού στοιχείου ή υποχρέωσης είναι το ποσό που αποδίδεται σε αυτό το περιουσιακό στοιχείο ή υποχρέωση για φορολογικούς σκοπούς.
Όταν η λογιστική αξία ενός περιουσιακού στοιχείου ή μιας υποχρέωσης είναι μεγαλύτερη από τη φορολογική του βάση, τότε υπάρχει φορολογητέα προσωρινή διαφορά και δημιουργεί αναβαλλόμενη φορολογική υποχρέωση.
Αντιθέτως, όταν η λογιστική αξία ενός περιουσιακού στοιχείου ή μιας υποχρέωσης είναι χαμηλότερη από τη φορολογική βάση του, τότε υπάρχει μια εκπεστέα προσωρινή διαφορά και δημιουργεί αναβαλλόμενο φορολογικό περιουσιακό στοιχείο.
Αναγνώριση Τρέχοντος Φόρου
Ο τρέχων φόρος για την τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους θα αναγνωρίζεται ως υποχρέωση, στο βαθμό που δεν έχει καταβληθεί. Αν το ποσό που ήδη καταβλήθηκε για την τρέχουσα και τις προηγούμενες χρήσεις υπερβαίνει το οφειλόμενο ποσό για αυτές τις περιόδους, το επιπλέον θα αναγνωρίζεται ως περιουσιακό στοιχείο.
Το όφελος που σχετίζεται με μία φορολογική ζημία η οποία μπορεί να μεταφερθεί αναδρομικά για ανάκτηση τρέχοντος φόρου προηγούμενης περιόδου, θα αναγνωρίζεται ως περιουσιακό στοιχείο στην περίοδο στην οποία προκύπτει η φορολογική ζημία, επειδή αναμένεται ότι το όφελος θα εισρεύσει στην οικονομική οντότητα και επειδή μπορεί να επιμετρηθεί βάσιμα.
Αναγνώριση Αναβαλλόμενου Φόρου
Καμία αναβαλλόμενη φορολογική υποχρέωση ή περιουσιακό στοιχείο δεν θα αναγνωρίζεται από την αρχική αναγνώριση της υπεραξίας ή από την αρχική αναγνώριση περιουσιακού στοιχείου ή υποχρέωσης σε μια συναλλαγή που δεν είναι συνένωση επιχειρήσεων και τη στιγμή της συναλλαγής δεν επηρεάζει ούτε το λογιστικό ούτε το φορολογικό αποτέλεσμα.
Αναβαλλόμενη φορολογική υποχρέωση πρέπει να αναγνωρίζεται για όλες τις φορολογητέες προσωρινές διαφορές.
Σχετικό παράδειγμα είναι τα έσοδα τόκων, που περιλαμβάνονται στο λογιστικό κέρδος με βάση την αρχή του δεδουλευμένου, πρέπει όμως να συμπεριληφθούν στο φορολογητέο κέρδος όταν εισπράττονται.
Αναβαλλόμενο φορολογικό περιουσιακό στοιχείο θα αναγνωρίζεται για όλες τις εκπεστέες προσωρινές διαφορές στο βαθμό που είναι πιθανό διαθέσιμο φορολογητέο κέρδος έναντι του οποίου μπορεί να χρησιμοποιηθεί η εκπεστέα προσωρινή διαφορά.
Σχετικό παράδειγμα εδώ, τα δεδουλευμένα έξοδα μπορεί να εκπίπτουν φορολογικά μόνο όταν πληρωθούν.
Στοιχεία που αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα
Ο αναβαλλόμενος φόρος θα αναγνωρίζεται στα έσοδα ή στα έξοδα και θα περιλαμβάνεται στο κέρδος ή τη ζημία της περιόδου, εκτός εάν ο φόρος προκύπτει από:
- συναλλαγή ή γεγονός αναγνωρισμένο εκτός των αποτελεσμάτων, τότε ο φόρος θα αναγνωρίζεται με τον ίδιο τρόπο, είτε στα λοιπά συνολικά έσοδα είτε απευθείας στα ίδια κεφάλαια, κατά την ίδια ή σε διαφορετική περίοδο
- μια συνένωση επιχειρήσεων, οπότε ο φόρος επηρεάζει την υπεραξία (εξαιρείται η αρχική αναγνώριση) ή το όφελος από την αγορά σε τιμή ευκαιρίας.
Επιμέτρηση
Οι τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις (περιουσιακά στοιχεία) για την τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους θα επιμετρώνται στο ποσό που αναμένεται να πληρωθεί στις φορολογικές αρχές (ή να ανακτηθεί από αυτές), με τη χρήση φορολογικών συντελεστών ή νόμων που έχουν θεσπιστεί ή ουσιαστικά θεσπιστεί, μέχρι την ημερομηνία του ισολογισμού.
Τα αναβαλλόμενα φορολογικά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις θα επιμετρώνται με τους φορολογικούς συντελεστές που αναμένονται να εφαρμοστούν στην περίοδο κατά την οποία θα τακτοποιηθεί το περιουσιακό στοιχείο ή η υποχρέωση, λαμβάνοντας υπόψη τους φορολογικούς συντελεστές ή νόμους που έχουν ουσιωδώς θεσπιστεί, μέχρι την ημερομηνία του ισολογισμού. Οποιεσδήποτε εκτιμήσεις απαγορεύονται ρητώς.
Συμψηφισμός
Η οικονομική οντότητα θα συμψηφίζει τα τρέχοντα φορολογικά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις όταν και μόνο όταν, η οικονομική οντότητα:
- έχει νομικά ισχυρό δικαίωμα να συμψηφίσει τα αναγνωρισμένα ποσά και
- προτίθεται είτε να προβεί σε διακανονισμό του καθαρού υπολοίπου, είτε να ρευστοποιήσει το ποσό του περιουσιακού στοιχείου εξοφλώντας ταυτόχρονα την υποχρέωση.
Η οικονομική οντότητα πρέπει να συμψηφίζει τα αναβαλλόμενα φορολογικά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις όταν και μόνο όταν:
- η οικονομική οντότητα έχει ένα νομικά ισχυρό δικαίωμα να συμψηφίσει τρέχοντα φορολογικά περιουσιακά στοιχεία έναντι τρεχόντων φορολογικών υποχρεώσεων και
- τα αναβαλλόμενα φορολογικά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις αφορούν σε φόρους εισοδήματος που επιβάλλονται από την ίδια φορολογική αρχή είτε στην ίδια φορολογητέα οικονομική οντότητα ή σε διαφορετικές φορολογητέες οικονομικές οντότητες (σχέσεις μητρικής, θυγατρικής κτλ).
